Szkoła Podstawowa nr 1 im. Stanisławy Łakomik
Data wytworzenia: | 2020-08-28 19:28:34 |
---|---|
Redaktor: | Kazirodek Violetta |
Opis: | Dodanie strony |
POCZĄTKI SZKOLNICTWA W CZELADZI
Szkoła Podstawowa Nr 1 wywodzi się ze szkoły miejskiej, której początki sięgają czasów średniowiecza. Nie znamy dokładnej daty utworzenia szkoły w Czeladzi. Można tylko przypuszczać, że funkcjonowała na terenie miasta już w XIII wieku, a jej początek związany był z powołaniem parafii Czeladź. Pierwsza informacja o istnieniu szkoły w Czeladzi pochodzi z 1598r. Umieścił ją Krzysztof Kazanecki w sprawozdaniu z wizytacji szkół kościelnych w dekanacie bytomskim. W wiekach średnich w szkołach przyparafialnych zdobywać wiedzę mogli wyłącznie chłopcy. Uczono głównie łacińskiej mowy, pisma oraz gramatyki. Obowiązywała znajomość katechizmu. W XVII w. wprowadzono do szkół także naukę greki, muzyki, arytmetyki. W tym stanie szkoła w Czeladzi przetrwała do czasów wojen szwedzkich. Miasto wyszło z pożogi wojennej zniszczone, szkoła przestała istnieć. Dekret powizytacyjny z 1657r. nakazywał proboszczowi wybudowanie szkoły. Polecenie zostało zrealizowane dopiero w 1721r. Powstał drewniany budynek z dwoma salami do nauczania oraz mieszkaniami dla rektora szkoły i organisty. Szkoła utrzymywała się z ofiar parafian. Kolejną szkołę ufundował Czeladzi biskup Andrzej Załuski (1747-1758). Był to mały budynek składający się z dwóch izb. Jedna była salą lekcyjną, druga hospicjum dla ubogich i starców. Wyposażenie było skromne. W XVIII w. w szkolnictwie następują zmiany. Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych wydaje pierwszy podręcznik pedagogiki “Powinności nauczyciela” (1787) autorstwa Grzegorza Piramowicza. Zalecał m.in. równe traktowanie wszystkich dzieci, zabraniał skazywania ich na poniżenie i pogardę. Uczyć zaczęto według “Elementarza dla szkół parafialnych” Onufrego Kopczyńskiego, która to książka uchodziła za najbardziej udane dzieło w ówczesnej Europie. Zajęto się wychowaniem dziewcząt, które zaczęto przyjmować do szkół parafialnych na równi z chłopcami. Wprowadzono naukę poglądową, zalecano uczyć dzieci przystępnie, od rzeczy łatwiejszych przechodzić do trudniejszych, przyuczać do samodzielnej pracy. Zarządzono nauki praktyczne, wycieczki na targ, wizyty w zakładach rzemieślniczych, uczono jak dbać o higienę i rozwój fizyczny. Dążąc do wprowadzenia powszechnego nauczania, Komisja Edukacji Narodowej kładła nacisk na budowę sieci szkół parafialnych. Tu jednak napotykała na duże trudności - brak pieniędzy. W Czeladzi w połowie XVIII w. szkoła parafialna upadła. Siedzibą szkoły był ratusz miejski. Nie było to jednak zbyt szczęśliwe usytuowanie, bowiem w piwnicach mieścił się areszt, a wyroki sądu miejskiego egzekwowano na Rynku za ratuszem. Postanowiono wybudować nowy budynek szkolny. Opracowano nawet plan, nie doczekał się jednak realizacji. W wyniku III rozbioru Polski Czeladź dostała się pod panowanie pruskie. Do czasów powstania styczniowego opiekunami szkoły byli proboszczowie czeladzcy. Powrócono do planu budowy szkoły, opracowano kosztorys, jednak miasto było zbyt biedne, by sfinansować powstanie szkoły, a władzom rosyjskim wcale na powstaniu nowej placówki nie zależało. Szkoła mieściła się w wynajętych od mieszczan domach m.in. w domu “ariańskim” przy ul. Rynkowej.